Stedentrip Dubrovnik, de parel van Kroatië

Stedentrip Dubrovnik

De parel van de Adriatische Zee en Kroatië

Dubrovnik, het door 800 jaar oude stadsmuren omringde vestingstadje aan de Dalmatische kust, is zo idyllisch dat niet alleen toeristen het als decor gebruiken: de makers van Star Wars, Robin Hood, James Bond en Game of Thrones weten het ook te vinden. De stevige muren en de forten Bokar, Minčeta, Lovrijenac wisten de stad niet altijd voor onheil te behoeden. Maar telkens kroop Dubrovnik er weer bovenop. Ook na de oorlogsmisdaden van de Serven.

Reisverslag en foto's: Redactie

De burgemeester van het in het zuidelijke puntje van Kroatië gelegen vestingstadje Dubrovnik klaagt over de vele bezoekers aan zijn stad. Op drukke dagen kopen meer dan 10.000 mensen een toegangskaartje om over de 800 jaar oude stadsmuren te lopen.

Voor het stadje met nog geen 45.000 inwoners levert dat problemen op die vergelijkbaar zijn met die in steden als Venetië, Barcelona en Amsterdam: de leefbaarheid gaat eronder lijden.

Maar Dubrovnik vaart er ook wel bij, met miljoenen euro's aan inkomsten. De prijzen voor verblijf en horeca zijn dan ook behoorlijk verwesterst. Voor scènes uit Star Wars werden hier opnames gemaakt, evenals voor de moderne Robin Hood. De nieuwe James Bond-film wordt hier voor een deel opgenomen en in de waanzinnig populaire fantasy-televisieserie Game of Thrones vormt Dubrovnik onder de naam King's Landing de hoofdstad van de Seven Kingdoms. Het is niet vreemd dat er zoveel bezoekers naar dit deel van Kroatië afreizen. Dubrovnik vertegenwoordigt cultuur, historie, kunst en fantasy tegelijk.

Wat kan de burgemeester eigenlijk doen? De poort sluiten? De belangrijkste stadspoort, de Pilepoort, is in de hele geschiedenis van de stad slechts twee keer gesloten geweest: toen de Franse keizer Napoleon 200 jaar geleden de stad innam en toen er opnames werden gemaakt voor Game of Thrones.

Toerisme is de belangrijkste bron van inkomsten voor de stad, dus toeristen wil men eigenlijk niet weren. Dubrovnik staat op de UNESCO werelderfgoedlijst, dus het is tegelijk wel van belang om er alles aan te doen om te voorkomen dat de stad wordt beschadigd door een teveel aan bezoekers.

Vooral de vele cruiseschepen die hier aanleggen zijn debet aan de problemen. Met soms wel vijf schepen per dag en tot wel 2.000 passagiers per schip, loopt de binnenstad vol. Met bussen worden de passagiers naar de oude stad gereden waar ze in grote groepen worden rondgeleid en voor chaos zorgen. Zonder dat er wezenlijke inkomsten tegenover staan, want ze overnachten niet in Dubrovnik en hebben voordat ze verder varen zelfs geen tijd om er te eten. Terugbrengen van het aantal cruiseschepen tot hooguit twee per dag lost veel problemen op en kost de stad het minst. Dit lijkt dan ook de eerste maatregel te gaan worden.

Srd

Vanaf de berg heb je een prachtig uitzicht over de stad

De mooiste uitzichten over de stad en de oude muren heb je wanneer je vanuit het noorden aan komt vliegen. Dat moment is maar vluchtig dus een goed alternatief is om vanuit Dubrovnik met de kabelbaan naar de top van de berg Srd te gaan.

Reeds vanuit de gondel is het zicht over stad en zee fenomenaal en bij heldere dagen kun je, onder het genot van een maaltijd of een drankje, vanaf de berg tot wel 60 kilometer ver kijken. Het is de perfecte plaats om foto's te maken van de stad, waarbij de tip is om dat in de ochtend te doen. In de middag heb je namelijk last van het tegenlicht van de zon.

De berg is slechts een ruime 400 meter hoog en je kunt ook naar boven lopen. Dat kost in de regel wel anderhalve uur, terwijl de kabelbaan comfortabel en snel is. Het grote witte kruis dat op de top staat werd in 1935 geplaatst om te vieren dat Jezus (ongeveer) 2.000 jaar geleden werd geboren.

Evenals de kabelbaan werd het kruis vernietigd tijdens de Servische beschietingen maar later weer gerestaureerd. De kabelbaan is sinds 2011 weer in bedrijf.

Stadsmuren

Over 2 kilometer moet je bijna 1.100 traptreden op en af

Een andere manier om fenomenale uitzichten te hebben over de stad, is om de 22 meter hoge stadsmuren te beklimmen. Ze zijn in totaal 2 kilometer lang en tijdens de wandeling moet je bijna 1.100 traptreden op- of afstappen. Er wordt in één richting gelopen om te voorkomen dat mensen elkaar niet goed kunnen passeren en je kunt op verschillende plaatsen de muur af indien je dat wilt.

Je kunt dat laatste overigens beter niet doen, want ieder standpunt is even mooi. Je kijkt hier uit over al die rode daken die zo kenmerkend zijn voor Dubrovnik. Monumenten en torens steken boven de gebouwen uit en op de achtergrond zie je dan weer de berg, dan weer de blauwe Adriatische zee met het eiland Lokrum.

Fort Minčeta aan de noordkant van de muur is zonder meer imposant te noemen, niet enkel omdat dit fort het hoogste punt vormt in de stadsverdediging. Het fort stamt uit de 15e eeuw en heeft faam gekregen in Game of Thrones, toen de queen of dragons Daenerys Targaryen tegenover het bouwwerk stond, haar hoofd opgeheven, op zoek naar een ingang.

Daenerys vermoedde dat haar gestolen draken zich binnen de zes meter dikke blinde muren bevonden. Veel toeristen zie je nu dezelfde houding aannemen voor een foto. De drie draken zijn echter allang gevlogen.

Fort Bokar, dat langs de muren ligt, is de plaats die je uitzicht biedt op de oorspronkelijke haven van de oude stad. In Game of Thrones kijk je van hier uit over Blackwater Bay, de baai waar een grote zeeslag plaatsvond die werd verloren door de aanvallers op King's Landing.

Met computeranimaties (CGI) is er wel het een en ander aangepast, maar de stad is absoluut goed herkenbaar. Het fort werd indertijd gebouwd om de westelijke Pilepoort en de ophaalbrug daarnaartoe te beschermen. Evenals het vorige bouwwerk stamt dit ook uit de 15e eeuw.

Aan de overkant van het water en de haven is Fort Lovrijenac goed te zien. Om er meer van te weten kun je er heen lopen wanneer je de binnenstad verlaat.

St Blaise

De bebaarde beschermheilige met zijn gouden mijter zie je overal

De beschermheilige van Dubrovnik, St Blaise, kom je overal tegen. Hij is al meer dan duizend jaar de beschermheer van de stad en overal staat hij in de vorm van beelden van een bebaarde man met een mijter op zijn hoofd en in zijn linkerhand een maquette van de oude stad Dubrovnik.

Relikwieën van de heilige zijn te zien in een glazen vitrine in de kathedraal. Deze bestaan uit een onderbeen, een onderarm en zijn schedel, geheel bedekt met goud en zilver.

De 17e eeuwse kathedraal zelf is relatief sober van binnen maar het deel waar de relikwieën liggen is juist heel rijk versierd. Een schilderij van de Italiaanse meester Rafaël voegt daar nog meer waarde aan toe. Van buiten is de kathedraal markant, met een grote koepel die van verre te zien is.

Naar St Blaise is een kerk vernoemd, vanzelfsprekend de St Blaise kerk. Wanneer je vanuit de Pile stadspoort de binnenstad betreedt, ligt deze aan het einde van de bredere straat, aan de rechterkant. Deze straat is de Stradun, de verkeersvrije hoofdader.

De straatstenen zijn eeuwenoud en hebben door slijtage een prachtige glans gekregen. Vroeger liep hier een kanaal. Dat verklaart ook waarom de Stradun zo breed is vergeleken bij andere straten in de binnenstad. Op deze wat chique plek is alles op terrasjes en in restaurants relatief duur.

Wanneer je één van de zijstraatjes inloopt, betaal je meteen een stuk minder voor je versnaperingen. Het is ook erg druk in de hoofdstraat, behalve vroeg in de morgen. Dan moet alles en iedereen nog opstarten.

Onofriofonteinen

Zestien waterspuwers als eindpunt van het 15e eeuwse aquaduct

Meteen achter de Pilepoort staat de grote Onofriofontein. Veel mensen rusten uit tegen dit grote bouwwerk dat stamt uit de 15e eeuw. In die tijd werd de drinkwatervoorziening van de stad aangelegd middels een aquaduct en deze fontein was daar één van de eindpunten van. Hij werd vernoemd naar één van de bouwers van het drinkwatersysteem.

De fontein werd zwaar beschadigd tijdens de beschietingen van 1991 maar is weer in volle glorie hersteld. De zestien waterspuwers rondom de fontein zorgen nog steeds voor fris, helder en drinkbaar water.

Aan de andere zijde van de Stradun staat de kleine Onofriofontein, die lang niet zo spectaculair is als de grote versie maar wel kunstig is. Deze was bestemd voor de watervoorziening van de marktbezoekers.

De Jezuïetentrappen speelden ook een rol tijdens Game of Thrones. Koningin Cersei moest hier haar 'walk of shame' ondergaan, een boetedoening terwijl ze de trappen afliep en door de mensenmassa werd geslagen en bespuwd. Bovenaan deze barokke trappen staan de 18e eeuwse St Ignatiuskerk en het Collegium Ragusinum, het jezuïetencollege van Ragusa.

Cersei liep tijdens deze beschamende walk ook langs de trappen van St Dominic Street. Heel bijzonder hieraan is dat de openingen tussen de spijlen van deze oude trappen aan de onderkant zijn dichtgemaakt. In vroegere tijden moesten vrouwen hun jurk ophouden wanneer ze de trap op- of afgingen. Daarbij werden hun voeten en enkels ontbloot en dat mochten mensen die beneden aan de trap stonden niet zien.

Fort Lovrijenac

De verdedigingsmuren zijn bijna 12 meter dik

De drukte, die vooral in de zomermaanden als bijna storend kan worden ervaren, ontloop je door de stad achter je te laten. Aan de zeezijde, op een heuvel, staat Fort Lovrijenac. Het bouwwerk stamt uit de 11e eeuw en ook al staat het buiten de stadsmuren, het heeft altijd een belangrijke rol gespeeld bij de verdediging van Dubrovnik.

Het gevaar bestond wel dat dit fort als het veroverd zou worden een bedreiging zou vormen voor de ommuurde stad. Om deze reden zijn de verdedigingsmuren naar buiten bijna 12 meter dik. De muren die naar de stad zijn georiënteerd zijn echter maar 60 centimeter dik. Wanneer dit fort ingenomen zou worden zou het na slechts enkele kanonschoten vanuit Fort Bokar aan diggelen vallen.

Om bovenin het fort te komen moet je flink wat treden omhoog lopen. Zelfs heden ten dage is dat nog steeds de enige manier. Er worden regelmatig huwelijken en andere festiviteiten georganiseerd in het fort en alle attributen voor de viering moeten dan met de hand naar boven worden gesjouwd.

De toegang voor toeristen wordt dan wel voor een bepaalde tijd geblokkeerd. Het fort biedt drie grote terrassen van waaruit je een uniek uitzicht hebt over de zee en over de oude stad.

Lokrum

De enige vaste bewoners zijn pauwen en konijnen

De binnenstad ontvlucht je ook door aan de oostzijde naar de oude haven te gaan. Met boten die ieder half uur vertrekken kun je naar het tegenover Dubrovnik gelegen eiland Lokrum oversteken. De vaart duurt slechts een kwartiertje, waarbij je weer een ander perspectief krijgt op de ommuurde stad.

Idyllische plaatsen langs de Adriatische kust

Al snel werd deze idyllische plek het culturele trefpunt van Dubrovnik en omgeving. Een paviljoen, een aquaduct en een renaissancefontein met een beeld van Neptunus die in 1736 werd herbouwd, maken de tuinen nog aangenamer. Met een oppervlakte van 28 hectare vallen de tuinen sinds 1948 onder het natuurlijke en historische erfgoed van Dubrovnik.

Ook hier werden scènes voor Game of Thrones gefilmd, met een weelderige begroeiing en de Kroatische eilanden op de achtergrond. Dubrovnik is niet meer los te zien van deze populaire en verslavende serie waarvoor over enige tijd de opnames voor seizoen acht beginnen. Fans uit de hele wereld komen naar dit stukje Kroatië om de plekken te zien waar hun fantasie werkelijkheid is.

Dubrovnik is sinds een paar jaar opnieuw ontdekt door de toeristen. Het is dan ook weer voor een groot deel opgebouwd na de oorlog in de jaren 90. De ommuurde stad is niet groot maar wel prachtig en rijk aan historie. Game of Thrones loopt er als een rode draad langs al die rode daken.

Voor een bezoek aan de stad zelf heb je aan twee dagen genoeg. Dan heb je alle tijd om te flaneren, te ontdekken en zelfs om de berg op te gaan. Bij mooi weer en meer tijd is een trip naar Lokrum zeer zeker aan te bevelen. Je begeeft je dan even in een andere wereld. Andere eilanden voor de Kroatische kust lonken ook en indien je langer blijft dan die twee of drie dagen, zijn dat mooie bestemmingen.

Kort of lang, deze middeleeuwse stad met her en der boven de daken uitstekende palmbomen is het waard om te bezoeken. Mei-juni en september-oktober zijn periodes met in de regel goed weer en aangename temperaturen. Het zijn ook de maanden met minder bezoekers dan in het hoogseizoen. Dan geniet je optimaal van Dubrovnik en zijn 5.400 traptreden.